Einn helsti hátíðisdagur ársins hjá Íslendingum fyrr á öldum var sumardagurinn fyrsti, sú hátíð kom næst jólunum, segir Jónas frá Hrafnagili í biblíu þjóðfræðingsins, Íslenzkum þjóðháttum (Jónas Jónasson 1961: 219). Þetta staðfesta margar fleiri heimildir. En hvernig er þessu farið nú til dags, hvernig heldur fólk upp á sumardaginn fyrsta á því herrans ári 2023? Hvaða breytingar hafa orðið á siðum og venjum á þessum gamla og góða merkisdegi á síðustu árum og áratugum?
0 Comments
Nýfætt barn leitar strax að brjósti móður sinnar Barnsfæðingar eru yfirleitt mikið gleðiefni og í dag þykir það sjálfsagt að barnið sé lagt á bringu móður sinnar fljótlega eftir að það er komið í heiminn. Eitt af fyrstu meðfæddu viðbrögðunum hjá börnum er sogþörfin og leitar barnið fljótt að brjósti móðurinnar. Í dag þykir í langflestum tilfellum náttúrulegt að hafa barnið á brjósti og alla jafna er lögð mikil áhersla á að leyfa barninu að nærast á brjóstamjólkinni sem er oftast helsta uppistaða fæðunnar fyrstu mánuði barnsins.
Mexíkanar sem bjuggu við landamærin stafaði mikil ógn af bandarískum landvörðum (e. rangers) frá Texas sem beittu nágranna sína gríðarlegu ofbeldi. Grimmdarverk landvarðanna sköpuðu mikla andúð á amerísku yfirvaldi á svæðinu. Mexíkanar urðu samrýmdari fyrir vikið, en friðsælir menn á borð við Gregorio Cortez neyddust til að verja sinn rétt með byssu í hönd. Í Rio Grande dalnum við landamæri Mexíkó og Texas sungu Mexíkanar Corrido söngva um átök Mexíkana og bandarískra Texasbúa, þar sem Mexíkaninn var oftast borinn ofurliði, en varði sinn rétt með skammbyssu í hönd.
Corrido þjóðlagahefðin í Mexíkó á rætur sínar og vinsældir að rekja til mexíkönsku sjálfstæðisbaráttunnar á 19. öld og blómstraði hún í munnlegri geymd. Í textunum kristallaðist það harðræði sem mexíkanska fólkið bjó við en jafnframt þjónaði Corrido hlutverki fréttamiðils þar sem margir íbúar Mexíkó voru ólæsir í þá daga (Lara, 2003, bls. 211). Í stássstofunni í Windsor kastala hangir málverk af Georgi sjötta Bretakonungi. Konungurinn stendur með aðra höndina á mjöðm en í hinni hendinni heldur hann á stórum veldissprota. Hann er klæddur fjólubláum silkijakka og íburðarmikilli skikkju úr fjólubláu flaueli. Þegar Elísabet önnur, dóttir Georgs, var krýnd Bretadrottning var fjólublái liturinn einnig áberandi. Kórónan sjálf, sem er að hluta til fjólubláu flaueli, var látin hvíla á fjólubláum púða. Drottning bar að auki langa og glæsilega skikkju úr fjólubláu flaueli en skikkjuna má sjá á opinberri krýningarmynd drottningarinnar. Þessi konunglega notkun feðginanna á litnum fjólubláum er þó alls ekki ný af nálinni. Fjólublár hefur í gegnum aldirnar verið litur efri stétta, allt frá konungsfólki og keisurum, yfir til páfa og æðstu presta.
|
KreddurAllir geta sent inn grein fyrir Kreddur svo lengi sem viðfangsefnið tengist þjóðfræði á einn eða annan hátt. |